europe.pgaconference.org

Πολυπλοκότητα, κρίσιμη αστάθεια και το τέλος του καπιταλισμού. Μετάφραση από Turbulence

«Ακόμα και σε γεωλογική χρονική κλίμακα, ο αιώνας μας έχει κάτι το μοναδικό.» Προεδρική ομιλία Martin Rees 2006, Βρετανική Ακαδημία Επιστημών.

Καπιταλισμός: ένα πολύπλοκο σύστημα

Καμιά φορά, οι πιο ένθερμοι οπαδοί του καπιταλισμού είναι οι αντι-καπιταλιστές. Δεν είναι τόσο παράδοξο όσο ακούγεται. Πολλοί νομίζουν ότι ο καπιταλισμός έχει την ικανότητα να υπερνικά κάθε μορφή αντίστασης και να ξεπερνά κάθε κρίση. Αυτό τον κάνει αήττητο, οπότε το μόνο που μας μένει είναι να γράφουμε κριτικά άρθρα για τον καπιταλισμό - κάτι που κάνουν αρκετοί αντι-καπιταλιστές! Εδώ επισημαίνουμε μια εντελώς απρόσμενη πηγή αισιοδοξίας για τη ζωή μετά τον καπιταλισμό, που προέρχεται από την πιο ριζοσπαστική επιστημονική εξέλιξη του τέλους του 20ου αιώνα: Τη θεωρία της πολυπλοκότητας[1].

Η θεωρία της πολυπλοκότητας έχει να κάνει με κάθε σύστημα στο οποίο πολλά διαφορετικά μέρη συνδέονται σε ένα δυναμικό δίκτυο, δηλαδή ένα δίκτυο που αλλάζει με το χρόνο. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιων συστημάτων, είναι ότι διέπονται από μη-γραμμικότητες. Αυτό σημαίνει ότι ένα μικρό γεγονός συνήθως έχει μικρή επίδραση στο σύστημα, αλλά κάποιες φορές μπορεί να έχει τεράστια επίδραση[2]. Αν ο καπιταλισμός είναι ένα δυναμικό, μη-γραμμικό σύστημα, τότε η θεωρία της πολυπλοκότητας είναι ένας καλός τρόπος να κατανοήσουμε τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε.

Ο καπιταλισμός είναι ένα πολύπλοκο σύστημα, αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης περισσότερων από έξι δισεκατομμύρια ανθρώπων. Είναι ένα δυναμικό σύστημα, όπως φαίνεται από τη συνεχή αλλαγή εργασιακών πρακτικών και τη διαρκή εξάπλωση της εμπορευματοποίησης. Είναι ένα δίκτυο, επικεφαλής του οποίου δεν είναι κανείς (θυμηθείτε τις ιστορικά αποτυχημένες απόπειρες να κατευθυνθεί ο καπιταλισμός[3]). Τέλος, ο καπιταλισμός είναι εξαιρετικά μη - γραμμικός: Οι απρόβλεπτες οικονομικές κρίσεις, όπως αυτή που συγκλόνισε την Αργεντινή το 2001, αλλάζουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Η κρίση εκδηλώθηκε όταν κάποιοι επενδυτές έβγαλαν τα λεφτά τους από τη χώρα. Όμως οι επενδυτές βγάζουν τα λεφτά τους από χώρες κάθε μέρα, με μηδαμινές επιπτώσεις.

Η πολυπλοκότητα απλοποιημένη

Τα πολύπλοκα αναγεννητικά δυναμικά συστήματα διατηρούν αυτούσια τη δομή τους, την ίδια στιγμή που γίνονται μεγάλες αλλαγές στα επιμέρους κομμάτια που αποτελούν το σύστημα. Το ανθρώπινο σώμα είναι ένα καλό παράδειγμα αναγεννητικού συστήματος. Με την πάροδο του χρόνου, αλλάζουμε τα μέρη που μας αποτελούν (τα κύτταρά μας) – αλλά διατηρούμε τα δομικά μας γνωρίσματα (εσωτερικά όργανα, δέρμα, χρώμα κ.ο.κ.). Η αλλαγή - και ταυτοχρόνως η συνέχεια - είναι ο κανόνας. Τέτοιου είδους πολύπλοκα, αναγεννητικά συστήματα υπάρχουν υπό δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, τα στοιχεία που αποτελούν το σύστημα πρέπει να είναι πολλά και διαφορετικά και να βρίσκονται σε αλληλεπίδραση. Δεύτερον, ο νόμος της εντροπίας, ή αλλιώς ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής, πρέπει να αναχαιτιστεί[4]. Ο νόμος της εντροπίας λέει ότι ένα σύστημα φθίνει με την πάροδο του χρόνου - η οργάνωσή του σταδιακά καταρρέει και το σύστημα απλοποιείται. Αυτή είναι και η εμπειρία μας για το ανθρώπινο σώμα. Χωρίς τροφή, νερό και οξυγόνο, το σώμα μας φθίνει: τα όργανα καταρρέουν, το σώμα χάνει την πολυπλοκότητά του. Τελικά νεκρώνει και αποσυντίθεται στα μόρια που το αποτελούν.

Επομένως, τα πολύπλοκα αναγεννητικά συστήματα είναι ανοικτά, όσον αφορά την ύλη και την ενέργεια. Αυτό ισχύει είτε είναι φυσικά (όπως το ανθρώπινο σώμα), είτε είναι τεχνητά (όπως το internet). Απαιτείται συνεχής παροχή ύλης και ενέργειας για να διατηρήσουν την πολυπλοκότητα και την οργάνωσή τους κι αυτό τα αποτρέπει από το να καταλήξουν σε μια θέση στατικής ισορροπίας. Πάρτε το παράδειγμα ενός παιδιού σε μια κούνια. Αυτό το σύστημα έχει μία θέση στατικής ισορροπίας (όταν το παιδί κάθεται στην κούνια ακίνητο), αλλά αυτή δεν έχει και μεγάλο ενδιαφέρον. Μόλις το παιδί αρχίζει να κουνιέται, το σύστημα γίνεται δυναμικό. Μέσα από την παροχή ενέργειας, το σύστημα μπορεί να καταλάβει μια δυναμική θέση ισορροπίας.[5] Οι βιολογικοί οργανισμοί, τα οικοσυστήματα, ο καπιταλισμός, το internet, είναι παραδείγματα πιο πολύπλοκων δυναμικών συστημάτων. Η συνεχής παροχή ενέργειας και ύλης τα αποτρέπει από το να καταλαμβάνουν θέσεις στατικής ισορροπίας - τα σπρώχνει μακριά από τη στασιμότητα. Για να υπάρχει το internet, για παράδειγμα, τα χαλασμένα κομπιούτερ πρέπει να αντικαθίστανται. Χωρίς την παροχή ύλης και ενέργειας, το σύστημα φθίνει και χάνει την πολυπλοκότητά του.

Τα πολύπλοκα συστήματα είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών που τα αποτελούν. Ένας άνθρωπος είναι κάτι παραπάνω από ένα άθροισμα νερού, άνθρακα, αζώτου και άλλων μορίων, από μια συλλογή μακρομορίων ή κυττάρων ή οργάνων. Το internet είναι κάτι παραπάνω από μια συλλογή από κομπιούτερς. Αυτό το κάτι παραπάνω είναι η τοπολογία των συνδέσεων - η «συνδεσμολογία» του συστήματος. Στα πολύπλοκα συστήματα, οι πολυάριθμοι σύνδεσμοι ανάμεσα στα επιμέρους κομμάτια σχηματίζουν βρόγχους (loops) αλληλεπίδρασης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με πολλά ιεραρχικά συστήματα, όπου οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα επιμέρους κομμάτια σκόπιμα ελαχιστοποιούνται. Το σύστημα αλλάζει επειδή οι συνδέσεις σχηματίζουν βρόγχους ανάδρασης (feedback loops). Οι λεγόμενοι βρόγχοι αρνητικής ανάδρασης τείνουν να κρατούν το σύστημα στην εκάστοτε κατάστασή του, ενώ οι βρόγχοι θετικής ανάδρασης το σπρώχνουν προς μια νέα κατάσταση, ή προς ένα άλλο τύπο συστήματος.

Εδώ μπαίνει ένα άλλο σημαντικό ζήτημα: τα πολύπλοκα αναγεννητικά συστήματα συχνά έχουν όχι μία, αλλά πολλές σταθερές καταστάσεις. Για να το εξηγήσουμε αυτό, ας φανταστούμε έναν ανάγλυφο χάρτη με κοιλάδες και λόφους και μια μπάλα να κινείται πάνω του (όλα αυτά είναι η τοπολογία του συστήματος). Ας υποθέσουμε τώρα ότι η μπάλα κινείται συνεχώς υπό την επίδραση του αέρα (αυτή είναι η ενέργεια που διοχετεύεται στο σύστημα). Αυτό είναι το πολύπλοκο σύστημά μας. Τον περισσότερο χρόνο, η μπάλα θα περιφέρεται μέσα σε μια κοιλάδα: ο αέρας μπορεί να την απομακρύνει από το χαμηλότερο σημείο της κοιλάδας, αλλά πάντα θα τείνει να επιστρέφει εκεί. Ολόκληρη η κοιλάδα γύρω απ’ αυτό το χαμηλό σημείο, ονομάζεται λεκάνη έλξης. Θα χρειαζόταν μια ισχυρή διαταραχή, η μια ανεπαίσθητη διαταραχή την κατάλληλη στιγμή, για να ενεργοποιηθεί ένας βρόγχος θετικής ανάδρασης που θα έκανε την μπάλα να κυλήσει έξω από τη λεκάνη έλξης, σε μια διπλανή κοιλάδα. Τέτοιες μεγάλες μεταβολές - από μια κοιλάδα σε μια άλλη - συμβαίνουν, αλλά είναι σπάνιες και συνήθως απαιτούν αρκετές ταυτόχρονες αλλαγές.

Αυτές οι μεγάλες αλλαγές, από μια κοιλάδα σε μια άλλη, ονομάζονται μεταβολές φάσης και συχνά ακολουθούν περιόδους ‘κρίσιμης αστάθειας’. Σε τέτοιες περιόδους, το σύστημα βρίσκεται σε μεγάλη ένταση και παρουσιάζει μεγάλες ταλαντώσεις, που μοιάζουν χαοτικές. Τελικά κατασταλάζει σε μια νέα, πιο σταθερή, κατάσταση. Αυτά ονομάζονται ‘σημεία διακλάδωσης’, γιατί φαίνεται πως το σύστημα θα πάει προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Σε αυτά τα σημεία, η μπάλα ισορροπεί ασταθώς σε μια κορυφογραμμή και υπάρχουν αρκετές κοιλάδες μέσα στις οποίες θα μπορούσε να κατρακυλήσει.

Ένα παράδειγμα μεταβολής φάσης είναι η μετάβαση ολόκληρης της Γης από ψυχρές, παγετώνιες περιόδους σε θερμές, μεσοπαγετώνιες περιόδους (όπως αυτή που διανύουμε τώρα). Άλλο παράδειγμα είναι η κοινωνικο-οικονομική μετάβαση από τις κοινότητες κυνηγών/τροφοσυλεκτών σε κοινότητες αγροτικές/κτηνοτροφικές κι από τη φεουδαρχική κοινωνική οργάνωση στην καπιταλιστική. Οι επαναστάτες συχνά επιζητούν ακριβώς αυτό: μια μεταβολή φάσης.

Στα συστήματα με μεγάλη πολυπλοκότητα, ο αριθμός των λεκανών έλξης (ελκυστών) είναι όχι μόνο άγνωστος, αλλά και αδύνατο να προσδιορισθεί. Λέγονται ελκυστές γιατί το σύστημα, ανεξάρτητα από την κατάσταση στην οποία είναι τώρα, έλκεται προς μια τέτοια κατάσταση. Κάποια συστήματα καταλήγουν σε μια σταθερή κατάσταση. Αλλά τα λεγόμενα χαοτικά ή περιοδικά συστήματα, περνούν διαδοχικά από μια σειρά ελκυστών και η διαδρομή που ακολουθούν είναι αδύνατο να προβλεφθεί, επειδή μια φαινομενικά ασήμαντη αλλαγή μπορεί να μετατοπίσει το σύστημα από ένα ελκυστή σε κάποιον άλλο. Φυσικά, δεν μπορείς να κατευθύνεις ή να διαχειριστείς ένα σύστημα του οποίου η τροχιά είναι απρόβλεπτη. Ωστόσο, μπορεί να προβλεφθεί ότι ορισμένα γεγονότα είναι πολύ πιο πιθανό να σπρώξουν το σύστημα προς ένα νέο ελκυστή, ακόμα κι αν η φύση αυτού του ελκυστή είναι άγνωστη. Τέτοια γεγονότα συνήθως συμπεριλαμβάνουν δραστικές αλλαγές στην ύλη ή την ενέργεια που τροφοδοτεί το σύστημα ή αλλαγές στον τρόπο που συνδέονται τα επιμέρους κομμάτια μεταξύ τους, όπως η προσθήκη ή η απάλειψη πολλών συνδέσεων.

Ποια είναι η χρησιμότητα αυτής της θεωρίας; Αναλογιστείτε τις πρόσφατες ριζικές μεταβολές παγκόσμιας εμβέλειας που έχει υποστεί η ανθρωπότητα: δραστική αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης και της υλικής παραγωγής, επικοινωνιακή έξαρση λόγω της κινητής τηλεφωνίας, του διαδικτύου και της ολοένα και πιο εύκολης μετάβασης σε μακρινούς προορισμούς. Η τεράστια αύξηση της ενέργειας, της ύλης και των συνδέσεων του συστήματος, μαζί με την επικείμενη οικολογική κρίση, είναι πιθανώς οι βέλτιστες συνθήκες για μια μεταβολή φάσης, που εξ’ ορισμού θα σήμαινε το τέλος του καπιταλισμού.

Κοινωνική οργάνωση: μια κατεξοχήν πολύπλοκη υπόθεση

Η κοινωνική οργάνωση των ανθρώπων πάντα ήταν και θα είναι πολύπλοκη και δυναμική, επειδή αφορά μεγάλο αριθμό ατόμων που αλληλεπιδρούν ως δίκτυο. Στην ανθρώπινη Ιστορία έχουν υπάρξει 2 ή 3 ευσταθείς καταστάσεις κοινωνικής οργάνωσης, που απέκτησαν και διατήρησαν μια παγκόσμια εμβέλεια: οι κοινωνίες τροφοσυλλεκτών, οι αγροτικές κοινωνίες και ο καπιταλισμός (αν διαρκέσει). Δεν περιλαμβάνουμε πολλά ιεραρχικά συστήματα, όπως το φεουδαρχικό σύστημα της μεσαιωνικής Ιαπωνίας, τον πολιτισμό των Μάγια ή την αρχαία Ρώμη, επειδή τέτοια συστήματα δεν απέκτησαν ποτέ παγκόσμια εμβέλεια. Αυτό υποδηλώνει ότι αυτοί οι πολιτισμοί δεν μπορούσαν να αποτελέσουν γενικευμένο μοντέλο ευσταθούς κατάστασης του παγκόσμιου συστήματος. Συμπεραίνουμε ότι ο αυταρχισμός και η ιεραρχία δεν είναι βιώσιμη στρατηγική για ένα κοινωνικό σύστημα. Ο αυστηρός κοινωνικός έλεγχος δεν επιτρέπει τη συνεχή αναγέννηση και αναπροσαρμογή του συστήματος καθώς μεταβάλλονται τα στοιχεία του (οι άνθρωποι) και το περιβάλλον.

Το χαρακτηριστικό και των δύο μεταβολών φάσης - από τους τροφοσυλλέκτες στην αγροτική κοινωνία κι από κει στον καπιταλισμό – είναι ότι και οι δύο σημαδεύτηκαν από μεγάλη προσθήκη ενέργειας και υλικών, αλλά και από αύξηση και πύκνωση των συνδέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Πάρτε για παράδειγμα την κοινωνία των τροφοσυλλεκτών, την πρώτη σταθερή κατάσταση της ανθρωπότητας που εξαπλώθηκε σε όλες τις ηπείρους και διήρκεσε τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρόνια. Η μετάβαση από αυτή την κατάσταση στην αγροτική κοινωνία έγινε πριν από 8 με 12 χιλιάδες χρόνια, ξεκινώντας σχεδόν ταυτόχρονα από 8-9 διαφορετικά σημεία. Η μετάβαση βασίστηκε στη θετική ανάδραση της καλλιέργειας της γης με την πληθυσμιακή ανάπτυξη: Η καλλιέργεια της γης αύξησε το διαθέσιμο σπόρο για περαιτέρω καλλιέργειες κι έτσι οι σοδειές μπορούσαν να φυλαχτούν για τους δύσκολους καιρούς, με αποτέλεσμα να επιβιώνει μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, που με τη σειρά του καλλιεργούσε μεγαλύτερες εκτάσεις. Αυτός ο κύκλος θετικής ανάδρασης οδήγησε σε αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού από μόλις 250,000 το 6,000 π.Χ. σε 600 εκατομμύρια το 1,500 μ.Χ. Δεν αυξήθηκε όμως μόνο ο πληθυσμός. Σε σχέση με τις κοινωνίες τροφοσυλλεκτών, που ήταν οργανωμένες σε χαλαρά δίκτυα, οι αγροτικές κοινωνίες είχαν πολύ περισσότερες συνδέσεις μεταξύ των μελών τους.

Η μετάβαση στον καπιταλισμό πραγματοποιήθηκε μέσω ενός άλλου κύκλου θετικής ανάδρασης: της επανεπένδυσης των κερδών. Κι αυτός ο κύκλος, συνοδεύτηκε από μεγάλη προσθήκη ενέργειας και υλικών στο σύστημα. Με τη γέννηση του κεφαλαίου και του εμπορεύματος, η κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών άρχισε να γίνεται σε κλίμακα που μέχρι τότε ήταν αδιανόητη κι αυτό οδήγησε, για μια ακόμη φορά, σε αύξηση και πύκνωση των συνδέσεων μεταξύ ανθρώπων και μεταξύ κοινοτήτων.

Σκεφτείτε τώρα, δύο πρόσφατα φαινόμενα που επηρεάζουν τις ανθρώπινες κοινωνίες: την αλματώδη αύξηση των συνδέσεων, εξαιτίας του internet και άλλων τεχνολογιών, και την ραγδαίως εξελισσόμενη οικολογική κρίση. Πιστεύουμε ότι η κλίμακα αυτών των αλλαγών είναι τέτοια, που μπορεί να συμβάλλουν σε μια τρίτη μεταβολή φάσης της κοινωνικής οργάνωσης στην ανθρώπινη Ιστορία. Κλείνουμε το άρθρο με μια ανάλυση αυτών των αλλαγών.

Η παγκόσμια οικολογική κρίση

Το μοντέλο παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών με σκοπό την πώλησή τους σε μια ανταγωνιστική αγορά, όπου τα κέρδη επενδύονται σε περαιτέρω παραγωγή κι αυτό επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον, περιέχει μια βασική αντίφαση: Παραγωγή που εκτείνεται στο διηνεκές προϋποθέτει άπειρους πόρους και καταλήγει σε μια χρόνια κρίση χωρίς διέξοδο - την παγκόσμια οικολογική κρίση. Με άλλα λόγια, ο καπιταλισμός ανέκαθεν βασιζόταν στην αέναη επέκταση, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει αέναη επέκταση σε ένα πεπερασμένο πλανήτη. Μετά από 500 χρόνια, ο καπιταλισμός έχει πάψει να αποτελεί μια καλή στρατηγική επιβίωσης.

Ο καπιταλισμός έχει πέραση γιατί, ως στρατηγική επιβίωσης, δουλεύει (υπάρχουν βέβαια κι αυτοί που τον απεχθάνονται). Σκύβεις το κεφάλι, δουλεύεις σκληρά, παίζεις το παιχνίδι κι ανταμείβεσαι με τροφή, στέγη και πιθανόν ένα γάμο με παιδιά. Καθώς όμως το υλικό υπόβαθρο του συστήματος καταρρέει, ο καπιταλισμός γίνεται ολοένα και λιγότερο ελκυστικός ως στρατηγική επιβίωσης. Στο μυαλό όλο και περισσότερων ανθρώπων, η σχέση «κόστους-ωφέλειας» μεταβάλλεται. Για να επιβιώσουν, οι άνθρωποι πρέπει να βρουν εναλλακτικές στον καπιταλισμό. Κι αυτό θα κάνουν, γιατί απ’ αυτό εξαρτάται η επιβίωσή τους.

Υπάρχουν δύο αντίλογοι σ’ αυτό το επιχείρημα. Ο πρώτος προέρχεται από καπιταλιστές και συγκεκριμένα απ’ τους υπέρμαχους του «πράσινου καπιταλισμού» (τι ευφάνταστη ακυρολογία!) Στην καλύτερη περίπτωση, ο «πράσινος καπιταλισμός» μπορεί να επιβραδύνει την πτώση του καπιταλισμού για μερικές δεκαετίες. Ωστόσο, ο πράσινος καπιταλισμός δεν παύει να είναι καπιταλισμός: το ζητούμενο της αέναης συσσώρευσης (εργασίας, ύλης και ενέργειας) παραμένει. Το δεύτερο αντεπιχείρημα προέρχεται από ριζοσπάστες που υποστηρίζουν ότι η απειλή της κλιματικής αλλαγής εμπίπτει στη συνήθη ρητορική περί φανταστικών κρίσεων. Πρόκειται για κινδυνολογίες που χρησιμοποιούνται με σκοπό την αιτιολόγηση της εργασιακής εκμετάλλευσης και της βίαιης καταστολής κάθε αντίδρασης. Η αλήθεια είναι πως κάποιες κρίσεις όντως ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας. Κάποιες άλλες όμως είναι πραγματικές. Είπαμε και στην αρχή ότι μερικές φορές, οι αντι-καπιταλιστές είναι αυτοί που πιστεύουν πιο πολύ στον καπιταλισμό. Ο καπιταλισμός όμως δεν είναι υπεράνω των φυσικών νόμων και ο πλανήτης μας είναι πεπερασμένος.

Παγκόσμια Διασύνδεση

Οι συνδέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους αλλάζουν ριζικά. Η τεχνολογία των επικοινωνιών και των μαζικών μεταφορών κυριολεκτικά μετασχηματίζουν αυτές τις συνδέσεις - δηλαδή τη φυσική ικανότητα ενός μέρους του συστήματος να συνδέεται με ένα άλλο. Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των συνδέσεων, το σύστημα γίνεται όλο και πιο πολύπλοκο, και είναι πιο πιθανό οι μικρές αλλαγές να μεγεθύνονται. Ο συνδυασμός της πληροφορικής με τους διαύλους επικοινωνιών παρήγαγε το αρχέτυπο δίκτυο των δικτύων: το Διαδίκτυο. Το internet, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τηλεπικοινωνιακή υποδομή, είχε ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της διασύνδεσης, η οποία ενισχύεται περαιτέρω μέσω της σύγκλισης με την κινητή τηλεφωνία και τη ραγδαία επέκταση της τελευταίας μέχρι και τις αγροτικές περιοχές του Τρίτου Κόσμου. Σε περιόδους σταθερότητας, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες για να κάνουν αυτά που κάνουν όταν οι καιροί είναι εύκολοι: φλερτάρουν, για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας sms. Όταν όμως διακυβεύεται η επιβίωσή τους ή όταν βλέπουν την αναλαμπή ενός καλύτερου μέλλοντος, αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικούς σκοπούς – για μια σύνθετη, παγκόσμια κινητοποίηση που όμοιά της δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα.

Ο πρώτος γύρος των κινητοποιήσεων ενάντια στην παγκοσμιοποίηση ήταν ουσιαστικά το αποτέλεσμα των νέων διαδυκτιακών συνδέσεων που έφεραν κοντά το Βορά με το Νότο. Καθώς όλο και περισσότεροι αποκτούν πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες, αυτοί που δεν έχουν να προσβλέπουν σε πολλά από το υπάρχον κοινωνικό σύστημα θα χρησιμοποιήσουν την νεοαποκτηθείσα ικανότητά τους να επικοινωνούν για δικούς τους σκοπούς. Η συλλογική αντίδραση των ανθρώπων στα γεγονότα θα είναι πλέον πολύ πιο γρήγορη απ’ ότι παλιότερα. Μια νέα κοινωνική τάξη πραγμάτων μπορεί να αναδυθεί αυθόρμητα μέσα από τις διασυνδέσεις που επιλέγουν οι άνθρωποι, αντί για την τάξη πραγμάτων που επιβάλλουν οι ηγέτες.

Και τώρα;

Αναφερθήκαμε στην κολοσσιαία αύξηση των συνδέσεων. Αναφερθήκαμε στην τεράστια αύξηση των υλικών και ενεργειακών εισροών στον καπιταλισμό, που τον φέρνουν αντιμέτωπο με εξωτερικά περιβαλλοντικά όρια. Πέρα από όλα αυτά, η ίδια η σχιζοφρένεια της εποχής μας, μάς κάνει να πιστεύουμε ότι διανύουμε μια περίοδο κρίσιμης αστάθειας. Αυτός είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγραφεί ένα σύστημα που συμπεριφέρεται άναρχα και χαοτικά. Η κρίσιμη αστάθεια είναι συνήθως το πρώτο ανιχνεύσιμο στάδιο πριν το σημείο διακλάδωσης, το σημείο εκείνο από το οποίο αρχίζουν μαζικές συστημικές αλλαγές. Οδεύουμε προς ένα ή περισσότερα συστήματα τα οποία μάς είναι άγνωστα. Μόνο μία γενιά στις 40 ή 50 έχει την ευκαιρία να βιώσει μια μεταβολή φάσης της ανθρώπινης κοινωνίας, πόσο μάλλον να δημιουργήσει η ίδια τη νέα κοινωνία. Το φάσμα της κατάρρευσης είναι ταυτοχρόνως τρομακτικό και συναρπαστικό.

Σε εποχές μεγάλης αβεβαιότητας για το μέλλον, συχνά ανθεί η νοσταλγία για σταθερότερα κοινωνικά συστήματα του παρελθόντος. Σκεφτείτε τα πλήθη ανθρώπων στη Μέση Ανατολή που επιθυμούν την επιστροφή σε μια φεουδαρχική θεοκρατία ή τους λεγόμενους ‘πριμιτιβιστές’ που θέλουν να ξαναγίνουμε όλοι τροφοσυλλέκτες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι διαφορετικοί κόσμοι μπορεί να είναι εφικτοί (και πιθανοί), αλλά ορισμένοι απ’ αυτούς είναι χειρότεροι από τον τωρινό. Ευτυχώς, ούτε μια φεουδαρχική θεοκρατία (γιατί είναι υπερβολικά αυταρχική) ούτε μια κοινωνία τροφοσυλλεκτών (γιατί θα σήμαινε το θάνατο του 90% της ανθρωπότητας) είναι πιθανές. Η διασύνδεση είναι τόσο πυκνή και η ύλη και η ενέργεια του συστήματος τόσο μεγάλη (6.6 δισεκατομμύρια άνθρωποι!), που αυτά τα σενάρια είναι ανέφικτα. Η μεταβολή φάσης που πλησιάζει θα μας οδηγήσει σε κάτι νέο, κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί.

Μια πιθανή λεκάνη έλξης είναι ο οικο-φασισμός. Μια ελίτ που χρησιμοποιεί σύγχρονα εργαλεία επιτήρησης και ελέγχου θα εγκαθιδρύσει ένα είδος κοινωνικά αυταρχικής παγκόσμιας οικονομίας. Όσοι δεν ανήκουν σ’ αυτήν την ελίτ, θα ζουν σε ένα σύστημα σταθερής κατάστασης από υλική άποψη[6]. Σε μια εποχή με περιορισμένους πόρους, θα επιβληθούν διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους έχοντες και τους μη-έχοντες, που θα ενισχύονται από το φόβο της αδυναμίας πρόσβασης σ’ αυτούς τους πόρους. Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους έχοντες και στους μη-έχοντες θα είναι πιο βάναυσες από τις σημερινές. Παίρνουμε μια γεύση αυτού του ελκυστή από τα τεράστια μεταναστευτικά ρεύματα που αναμένεται να ενταθούν καθώς η παγκόσμια οικολογική κρίση προκαλεί μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών. Ο οικο-φασισμός είναι ένας διπρόσωπος εχθρός, επειδή πολλοί υποστηρικτές του χρησιμοποιούν αντικαπιταλιστική ρητορική. Είναι πολύ απίθανο ο οικο-φασισμός να είναι ένας σταθερός ελκυστής – αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει λόγω της κλειστής φύσης του, που περιορίζει τη διασύνδεση. Εντωμεταξύ, όμως, το κόστος για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη θα είναι τεράστιο.

Ένας δεύτερος πιθανός ελκυστής είναι αποκεντρωμένες συνεταιριστικές κοινότητες με ψηλό βαθμό διασύνδεσης μεταξύ τους. Αυτό το σύστημα βασίζεται στην παραδοχή ότι τελικά όλοι μοιραζόμαστε την ίδια βιόσφαιρα. Αντίθετα από το φασισμό και, παραδόξως, ομοίως με τον καπιταλισμό, είναι ένα σύστημα του οποίου η δύναμη και η ανθεκτικότητα βασίζεται στην πυκνότητα των συνδέσεών του. Αυτή η μορφή κοινωνικής οργάνωσης παραμένει ανοιχτή, αναζητώντας συνεχώς νέες συνδέσεις και σε αντίθεση με προηγούμενα επαναστατικά κινήματα, δεν ασπάζεται κανενός είδους ντετερμινισμό. Η λογική της αυτονομίας επιτρέπει στα μέρη του συστήματος να βελτιστοποιήσουν τις μεταξύ τους διασυνδέσεις – δηλαδή να συνδεθούν με ανθρώπους, υλικά, τόπους και πάθη, κατά τρόπο που να επωφελούνται τα μέγιστα από τις ροές ενέργειας και ύλης. Η παραγωγή δεν βασίζεται στη λογική της ανάπτυξης, αλλά στην ικανοποίηση συλλογικών αναγκών στη βάση «κοινόκτητων αγαθών» - όπως εξηγεί ο Nick Dyer-Witheford σε άλλο άρθρο αυτού του τεύχους.[7] Η διαδικασία της παραγωγής και οι αποφάσεις που αφορούν σε αυτή γίνονται με άμεση δημοκρατία – κάτι που αυξάνει τη διασύνδεση. Ένα τόσο ευέλικτο σύστημα αυτονομίας, συλλογικότητας και κοινόκτητων αγαθών είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την οικολογική κρίση.

Έχουμε λόγους να είμαστε αισιόδοξοι. Η απάντηση στο ερώτημα αν ο καπιταλισμός θα παραμείνει το κυρίαρχο μοντέλο παραγωγής στο τέλος αυτού του αιώνα είναι σχεδόν πάντα αρνητική. Η πορεία του κεφαλαίου δεν μπορεί να συνεχιστεί. Τα πολύπλοκα συστήματα μπορεί να αλλάξουν μέσα σε μια στιγμή. Η παγκόσμια οικολογική κρίση συνήθως είναι αιτία απαισιοδοξίας. Κατά παράδοξο ίσως τρόπο, είναι και πηγή ελπίδας. Οι συνθήκες σήμερα για άμεσες αλλαγές της κοινωνικής οργάνωσης είναι οι καταλληλότερες τα τελευταία 200, ίσως και 500 χρόνια. Φυσικά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι μορφή θα έχει αυτό το νέο κοινωνικό σύστημα. Δεν πρέπει πάντως να ξεχνάμε ότι η ελεύθερη βούληση, η ανθρώπινη καινοτομία και δημιουργικότητα είναι οι κρυφές μεταβλητές. Ενέργειες που, εκ πρώτης όψεως φαίνονται μικρές, μπορεί σε υπερσυνδεδεμένες εποχές κρίσιμης αστάθειας να έχουν επιπτώσεις μεγεθυμένες πέρα από κάθε φαντασία.

Ο Kay Summer και ο Harry Halpin εμπλέκονται εδώ και χρόνια με το κίνημα των κινημάτων. Βγάζουν το ψωμί τους κάνοντας επιστημονική έρευνα, μέρος της οποίας αφορά στην κατανόηση μη-γραμμικών συστημάτων και ιδεών. Αυτή είναι η δεύτερη συνεργασία τους πάνω στη μη-γραμμικότητα των κινημάτων. Η πρώτη δημοσιεύτηκε στο Shut them Down!: The G8, Gleneagles 2005 and the Movement of Movements (www.shutthemdown.org). Μπορείτε να έρθετε σε επαφή μαζί τους στις διευθύνσεις kaysmmr@yahoo.co.uk και harry@j12.org

Όλες οι υπογραμμίσεις και οι υποσημειώσεις είναι του μεταφραστή. Ορισμένες υποσημειώσεις γράφτηκαν μετά από επικοινωνία με τους συγγραφείς.

Το κείμενο είναι μετάφραση από το περιοδικό Turbulence

Η μετάφραση έγινε από την ομάδα μετάφρασης του περιοδικού Turbulence στα ελληνικά. Για να διαβάσετε τις υπόλοιπες μεταφράσεις, επισκεφθείτε το χώρο της ομάδας. Αν θέλετε να συμμετάσχετε στη μετάφραση ή να επικοινωνήσετε μαζί μας, στείλτε ένα e-mail στο turbulence-translation@lists.indy.gr

[1] Στο πρωτότυπο: complexity theory. Η θεωρία πολυπλοκότητας είναι πιο γνωστή ως θεωρία του χάους. Η θεωρία του χάους περιγράφει τη συμπεριφορά μη-γραμμικών δυναμικών συστημάτων, που είναι πολύ ευαίσθητα σε αλλαγές στις αρχικές τους συνθήκες με αποτέλεσμα η συμπεριφορά τους να μοιάζει τυχαία. Εντούτοις, τα χαοτικά συστήματα είναι ντετερμινιστικά, με την έννοια ότι η μελλοντική συμπεριφορά τους είναι πλήρως καθορισμένη από τις αρχικές τους συνθήκες και τους φυσικούς νόμους. Αυτή η συμπεριφορά ονομάζεται ντετερμινιστικό χάος, ή απλώς χάος.

[2] Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι το «φαινόμενο της πεταλούδας»: Το πέταγμα μιας πεταλούδας στη Βραζιλία μπορεί να προκαλέσει ένα τυφώνα στο Τέξας. Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι η συμπεριφορά του καιρού, ενός κατεξοχήν μη-γραμμικού συστήματος, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε αλλαγές στις αρχικές συνθήκες.

[3] Οι συγγραφείς αναφέρονται στις σχολές του κεϋνσιανισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Ο κεϋνσιανισμός είναι το καπιταλιστικό μοντέλο στο οποίο η κρατική παρέμβαση (πχ. με μεγάλα έργα υποδομής) μειώνει την ανεργία, βοηθά στην αναδιανομή του πλούτου και αμβλύνει τις οικονομικές ανισότητες που προκαλεί η άναρχη καπιταλιστική ανάπτυξη. Πολλοί πιστεύουν ότι ο κεϋνσιανισμός υιοθετήθηκε από την οικονομική ελίτ μετά τη Οκτωβριανή Επανάσταση, ως μια κίνηση τακτικής υποχώρησης προς τις κατώτερες τάξεις που εξεγείρονταν διαρκώς από τα μέσα του 19ου αιώνα. Καθώς ο καπιταλισμός εδραιώθηκε στη Δύση μετά το 2ο ΠΠ, ο κεϋνσιανισμός άρχισε να δίνει τη θέση του στο νεοφιλελευθερισμό, δηλαδή το σαρωτικό περιορισμό του κράτους προς όφελος του ιδιωτικού τομέα (πρώτα στη Χιλή του Πινοτσέτ τη δεκαετία του ’70 κι ύστερα στην Αγγλία και στις ΗΠΑ επί Θάτσερ και Ρέιγκαν). Με την πτώση της ΕΣΣΔ, ο νεοφιλελευθερισμός γνώρισε μεγάλη άνθηση αλλά σήμερα αμφισβητείται έντονα, όπως φαίνεται από την αποτυχία του ΔΝΤ, την απόρριψη του μοντέλου από πολλά κράτη της Ν. Αμερικής και την άνοδο του διεθνούς αντι-παγκοσμιοποιητικού κινήματος.

[4] Ένας απλός ορισμός της εντροπίας είναι «το μέτρο της αταξίας ενός συστήματος». Ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής λέει ότι η συνολική εντροπία ενός κλειστού συστήματος αυξάνει με την πάροδο του χρόνου. (Αν δεν τακτοποιείς το δωμάτιό σου, έχει την τάση να γίνεται όλο και πιο ακατάστατο.)

[5] Η ενέργεια παρέχεται από τη χημική ενέργεια των μυών του παιδιού που κάνει κούνια, ή την κινητική ενέργεια κάποιου που το σπρώχνει. Και στις δύο περιπτώσεις το σύστημα μεταβαίνει από μια θέση στατικής ισορροπίας σε μια θέση δυναμικής ισορροπίας.

[6] Φανταστείτε ένα αυταρχικό σύστημα με μηδενική ανάπτυξη, που όμως εξασφαλίζει τα προς το ζην. Η ελίτ επιχειρεί να διαμορφώσει μια κατώτερη τάξη σταθερή, ομοιόμορφη και ολιγαρκή.

[7] Απόσπασμα από το σχετικό άρθρο: Αν το κύτταρο του καπιταλισμού είναι το εμπόρευμα, τότε η κυτταρική μορφή μιας μετακαπιταλιστικής κοινωνίας είναι το κοινόκτητο αγαθό. Το εμπόρευμα παράγεται με σκοπό να πουληθεί, ενώ το κοινόκτητο αγαθό παράγεται ή διατηρείται με σκοπό να μοιραστεί. Κοινόκτητα αγαθά νοούνται στη σφαίρα της οικολογίας (νερό, ατμόσφαιρα, ιχθυότοποι, δάση), στη σφαίρα της κοινωνίας (δημόσια πρόνοια, υγεία, παιδεία κ.ο.κ) και στη σφαίρα της δικτύωσης (πρόσβαση στα μέσα επικοινωνίας).
[Ευαίσθητη εξάρτηση από αρχικές συνθήκες] Ευαίσθητη εξάρτηση από αρχικές συνθήκες

*(Ακόμα) ένα "μεταλλαγμένο" συνέδριο στην Αθήνα… ***

Με αφορμή το 4ο Διεθνές Συνέδριο Βιοτεχνολογίας στο Ζάππειο Μέγαρο στις 2-3
Φλεβάρη 2008

Τα μεταλλαγμένα στην Ελλάδα δεν μπαίνουν πια μόνο με ανεξέλεγκτα τσουβάλια
σόγιας. Τα τελευταία χρόνια η Αθήνα φιλοξενεί ετήσια διεθνή συνέδρια
διοργανωμένα από ένα φορέα που απροκάλυπτα επωμίζεται τον ρόλο του υπεύθυνου
εκπροσώπου των λόμπι των Εταιρειών Βιοτεχνολογίας και την προώθηση των
Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών. Προπαγανδίζουν στα ΜΜΕ υπέρ των
ευεργετικών χρήσεων της βιοτεχνολογίας, δικτυώνουν και δελεάζουν
ερευνητικά-πανεπιστημιακά ιδρύματα για συνεργασία και χρηματοδότηση
πολυεθνικών, υπόσχονται κέρδη από μεθόδους όπως το πατεντάρισμα Έμβιου
Υλικού και ευελπιστούν για το πότε επιτέλους θα αρθούν τα …άδικα απαγορευτικά
μέτρα κατά των μεταλλαγμένων. Όλα αυτά με την χορηγία του Ελληνικού κράτους,
των εμπλεκόμενων εταιρειών και καμιά φορά και της κυβέρνησης των Η.Π.Α….

*Όπως Αμερική…*

Συμβαίνει εδώ και καιρό. Το κυριότερο λόμπι γκρουπ της Βιοτεχνολογίας στην
Αμερικάνικη ήπειρο είναι ο Οργανισμός Βιομηχανιών Βιοτεχνολογίας BIO
(Biotechnology
Industries Organization, www.bio.org) ο οποίος εκπροσωπεί περισσότερες από
1000 εταιρείες, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.**

Κάθε χρόνο η BIO διοργανώνει αντίστοιχο συνέδριο με σκοπό την προώθηση των
επενδυτικών ευκαιριών και των δημοσίων σχέσεων των εταιρειών που
συμμετέχουν.
***** Τα συνέδρια αυτά είναι για τις ομάδες αντίστασης κατά της
βιοτεχνολογίας το αντίστοιχο των ****διασκέψεων των ** G**8 για τους
πολέμιους της παγκοσμιοποίησης*. Κάθε χρόνο συναντούν πάμπολλες αντιδράσεις
με αντι-συνέδρια και διαδηλώσεις κατά την διάρκειά τους.

Στην Ευρώπη, η βιομηχανία της βιοτεχνολογίας αντιπροσωπεύεται από τη
αντίστοιχη EuropaBio (European Association of Bio-Industries,
www.europabio.org), η δράση της οποίας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη
"προώθηση ενεργειών (lobbying) στα ανώτερα κέντρα λήψης αποφάσεων (Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Συμβούλιο Υπουργών και Συναντήσεις
Κορυφής).

Αποκαλυπτικό για τον τρόπο δράσης της EuropaBio είναι το σκάνδαλο
που είχε ξεσπάσει το 1997 όταν διέρρευσε η αναφορά της Burson Marsteller,
κορυφαίας εταιρείας συμβούλων δημοσίων σχέσεων, η οποία είχε αναλάβει να
σχεδιάσει την στρατηγική που έπρεπε να χαραχθεί ώστε να δημιουργηθεί μια
αρεστή εικόνα για τα γ.τ. τρόφιμα στην Ευρώπη. Οι οδηγίες που δίνονταν ήταν
ξεκάθαρες:

*"…Πρέπει να αποφεύγονται ανοιχτά debate στα Μ.Μ.Ε. σχετικά με τους**
**κινδύνους
των γ.τ.ο. γιατί είναι μάχες που εύκολα θα χαθούν….Χρησιμοποιήστε πολιτικά
πρόσωπα και έγκυρους δημοσιογράφους για να μεταφέρουν το μήνυμα και
αποφεύγετε επίσης κατ' ιδίαν εμφανίσεις. Αυτό κάνει πιο έγκυρο το μήνυμα και
δεν συνδέει την αξιοπιστία της πληροφορίας με τον χώρο των βιομηχανιών
βιοτεχνολογίας και την επιδίωξη κέρδους…Μέσω των Μ.Μ.Ε. πρέπει να** **παρέχουν
υλικό με θετικά, ανθρώπινα μηνύματα που να γεννούν ελπίδα, ικανοποίηση,
φροντίδα"*

Η παραπάνω εταιρεία Δημοσίων σχέσεων είναι ειδική στο να καθαρίζει βρωμιές
αφού η ίδια είχε προσπαθήσει να "ξελασπώσει" και την πολυεθνική εταιρεία
χημικών Union Carbide μετά από την έκρηξη εργοστασίου της στην Ινδία που
έχει προκαλέσει χιλιάδες θύματα με παράπλευρες απώλειες μέχρι και σήμερα.

*Ποιοι είναι και τι θέλουν οι διοργανωτές των Συνεδρίων Βιοτεχνολογίας στην
Ελλάδα*

Η Bionova Ε.Ε. ( www.bionova.gr), ως EuropaBio Hellas-αντιπρόσωπος του
*Ευρωπαϊκού
Λόμπι Βιοτεχνολογίας EuropaBio*- ιδρύθηκε με σκοπό να προπαγανδίζει και να
υποβοηθά την εισαγωγή και εδραίωση της βιοτεχνολογίας σε τεχνολογικό και
εμπορικό επίπεδο και στην Ελλάδα. Ιδρυτές της. είναι, μεταξύ άλλων,
πανεπιστημιακοί καθηγητές από τα πανεπιστήμια Κρήτης και Αθηνών ενώ η εταιρεία
έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο ατόμων που εμπλέκει αντιπροσώπους εταιρειών και
σύμβουλους επιχειρήσεων με πανεπιστημιακούς και ερευνητές προσπαθώντας να
"προάγει την συνεργασία την συνεργασία μεταξύ της Ακαδημαϊκής κοινότητας και
του κόσμου των επιχειρήσεων". Όλα αυτά βέβαια με το αζημίωτο..

Η Bionova διαθέτοντας ως *ανεξάντλητη πηγή υποστήριξης τις εμπλεκόμενες
εταιρείες βιοτεχνολογίας* συμβουλεύει, εκδίδει το λουσάτο
επιστημονικό-επιχειρηματικό περιοδικό *BIO* , διοργανώνει πανεπιστημιακά
σεμινάρια για την βιοτεχνολογία και, το πιο σημαντικό, πραγματοποιεί κάθε
χρόνο το διεθνές συνέδριο της (www .igbf.gr ) όπου
επιχειρήσεις και ακαδημαϊκός κόσμος τα βρίσκουν σε θέματα βιοτεχνολογίας
στην Γεωργία, Ιατρική, Φαρμακευτική κτλ.

*Όταν ο λύκος ταΐζει τα πρόβατα*

Τον τελευταίο χρόνο η Bionova έχει επωμιστεί επίσης τον ρόλο του "μεσίτη"
στο μοίρασμα του Κοινοτικού χρήματος για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη
των θεματικών Τρόφιμα, Γεωργία και Βιοεχνολογία μέσω του
7ουΠρογράμματος-Πλαισίου, τις επιδοτήσεις δηλαδή από τις οποίες
εξαρτώνται
πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα για να πραγματοποιήσουν έρευνα. **

Τα οφέλη που θα προκύψουν κατ' αυτούς είναι ότι "*.. η
κοινωνία, η επιστήμη και η βιομηχανία θα επωφεληθούν της προόδου της
βιοτεχνολογίας στους μικροοργανισμούς, τα φυτά και τα ζώα, για να αναπτύξουν
νέα, πιο υγιή, οικολογικά αποδοτικά και ανταγωνιστικά προϊόντα..*" ενώ η
έρευνα θα περιλαμβάνει "*εφαρμογές των βιοεπιστημών και βιοτεχνολογίων στην
παραγωγή αειφόρων μη-εδώδιμων προϊόντων και διαδικασιών που θα αναπτύξουν
και θα βελτιώσουν τις καλλιέργειες**…"* Ίσως είναι παραπάνω από φανερό πως
μεταλλαγμένες τομάτες θα φυτευτούν σε Ελληνικά ερευνητικά θερμοκήπια
περισσότερο από κάθε άλλη φορά…

*Οι χορηγοί *

Η Bionova φαίνεται να έχει πολλούς καλούς φίλους σε ανώτερα κρατικά κλιμάκια
αλλιώς δεν εξηγείται πως-πέρα από το να αναλαμβάνει "μεσιτείες" μοιράσματος
Ευρωπαϊκού χρήματος- μεταξύ των χορηγών της φιγουράρουν αρκετά υπουργεία
όπως το *Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων*, Το *Υπ. Παιδείας και το
Υπουργείο Πολιτισμού*… Ανάμεσα στους προσκεκλημένους ομιλητές εμφανίζεται
κάθε χρόνο κάποιος υπουργός όπου στις εναρκτήριες ομιλίες θα τονίζει το
σημαντικό έργο που επιτελείται σε αυτά τα συνέδριο. Στο περασμένο συνέδριο
καλεσμένος υπουργός ήταν αρχικά ο Δ. Αβραμόπουλος ενώ τελευταία λόγω του ότι
δεν ήταν δυνατόν να παραστεί, καλέστηκε η τ. Υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου
ώστε να μην μείνει το γεγονός χωρίς επίσημο προσκεκλημένο. Στο ίδιο συνέδριο
για ένα περίεργο λόγο χορηγός ήταν και η πρεσβεία των Η.Π.Α. καθώς και του
Ισραήλ, προφανώς από κάποια άγνωστα συμφέροντα ίσως όχι δύσκολα κατανοητά
μιας και είναι χώρες με μεγάλες επενδύσεις στον βιοτεχνολογικό τομέα

*Καθαρή Επιστήμη;*

Τα Συνέδρια Βιοτεχνολογίας *δεν είναι κατ' ουσία επιστημονικά αλλά μια
υβριδική μορφή προώθησης της ατζέντας των εμπλεκόμενων εταιρειών που
περιλαμβάνει την έρευνα και πιο πολύ την εφαρμογή των γενετικά
τροποποιημένων φυτών, την επιχειρηματική διάσταση της επιστημονικής έρευνας
με διασύνδεση των ερευνητικών ομάδων και εργαστηρίων με δημόσιες και
ιδιωτικές επιχειρήσεις, προπαγάνδα μέσω των Μ.Μ.Ε. Όλα αυτά με την
επικάλυψη επιστημονικοφανούς ¨σοκολάτας" που να γλυκαίνει τους λιγότερο
υποψιασμένους νέους επιστήμονες και κοινό κόσμο.*

Η Bionova, ως EuropaBio Hellas ακολουθεί ξεκάθαρα τις πάγιες
τακτικές των μηχανισμών της βιοτεχνολογίας όπως ήδη έχουν εφαρμοστεί στο
εξωτερικό, εξυπηρετώντας έτσι την προπαγάνδα που θέλει να παρουσιάζει την
επικράτηση των γ.τ.ο ως αναπόφευκτο βήμα για ανάπτυξη. Καλεσμένοι της είναι
"αμερόληπτοι" επιστήμονες, πολλοί από αυτούς πρώην εργαζόμενοι σε
πολυεθνικές όπως την Monsanto ,

Απροκάλυπτα παρουσιάζονται και ως οι φορείς που θα μεσολαβήσουν
για την νομική κάλυψη και την μεσιτεία εξεύρεσης διεθνών προστατών που θα
χρηματοδοτήσουν την έρευνα και το πατεντάρισμα της. Δίνουν με αυτό τον τρόπο
την απαραίτητη παρότρυνση στους επιστήμονες του χώρου να μπουν για τα καλά
στον παζάρι της συνεργασίας με μεγάλες εταιρείες που θα τους καλύψουν
οικονομικά και φυσικά θα επωμιστούν τα οφέλη και την εγκυρότητα της
ερευνητικής τους δουλειάς.

* Η επιρροή των εταιρειών στους κρατικούς μηχανισμούς αποκτά
λοιπόν ένα θεσμοθετημένο άλλοθι, αποφεύγοντας το να δοθεί η ρετσινιά της
συνεργασίας με "μεγάλες βρώμικες πολυεθνικές που προωθούν τα μεταλλαγμένα"
και ενδύεται με το ενάρετο καθήκον για την "επιχειρηματική δραστηριότητα,
την οικονομική και επιστημονική πρόοδο σε συνεργασία με την Ελληνική
Ακαδημαϊκή κοινότητα".*

Έτσι, η Bionova Ε.Ε. επωμίζεται καθαρά τον ρόλο του θιασώτη της
Βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα και κατ΄ επέκταση των γ.τ.ο. με ότι αυτά μπορούν
να επιφέρουν, πρεσβεύοντας τους διεθνείς βιοτεχνολογικούς μηχανισμούς στην
προσπάθεια επιβολής των συμφερόντων τους.

*Η αντίδραση*

Τα συνέδρια της Bionova δεν έχουν περάσει απαρατήρητα. Το 2004 και 2006
μερίδα ακτιβιστικών και οικολογικών ομάδων αντέδρασαν με τη δημιουργία
συντονιστικού και πραγματοποίησης διαδηλώσεων. Ωστόσο οι τελευταίες
εξελίξεις με τις κοινοτικές οδηγίες που διευκολύνουν την εδραίωση των
βιοτεχνολογικών μηχανισμών και η διφορούμενη στάση του κράτους δείχνει ότι
απαιτείται μια επαναζωογόνηση των κινημάτων κατά της βιοτεχνολογίας. Τόσο
στον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται η αντίσταση όσο και στην αξιολόγηση των
παρεμβάσεων και ενεργειών. Η περιγραφή και η δημοσιοποίηση των λειτουργιών
των βιοτεχνολογικών μηχανισμών μπορεί μόνο να καταδείξει τους γενικές
γραμμές των τρόπων δράσης. Αυτό που θα πρέπει να επιδιωχθεί είναι η
αλληλέγγύα και εμπνευσμένη συν-διαμόρφωση που θα τους κάνει συνεχή πρακτική.

- Ολοκληρωμενη αναφορά γα το λόμπι της Βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα, άρθρο και
έντυπο:

http://www.ecocrete.gr/index.php?option=content&task=view&id=2384

-Άρθρο της Ελευθεροτυπίας βασισμένο στην αντίδραση με αφορμή το 3ο συνέδριο
της Bionova:

http://www .enet.gr/online/online_text/c
=112,dt=15.10.2006,id=37873172

-Video από την διαδήλωση στο 3ο συνέδριο βιοτεχνολογίας στην Αθήνα-Οκτώβρης
2006

http://www.youtube.com/watch?v=bFfKU7dKwiE

-Επιστημονικά δεδομένα επικινδυνότητας για τους γ.τ.ο. οργανισμούς:
http://order81.blogspot.com/2006/12/blog-post_6285.html

***************************

καλεσμα δράσης των αυτόνομων χώρων

Κάλεσμα για μέρες αποκεντρωμένων δράσεων για καταλήψεις και αυτόνομους χώρους

Την Παρασκευή 4 και το Σάββατο 5 Απριλίου του 2008, καλούμε σε 2 μέρες κινητοποιήσεων, δράσεων, ενημέρωσης, street-party, καταλήψεων...προς υπεράσπιση των ελεύθερων χώρων και για μια αντικαπιταλιστική διάσημη κουλτούρα.

Μέσω αυτών των δύο ημερών, θέλουμε να βοηθήσουμε στη μεγαλύτερη προβολή των αυτόνομων χωρων και των καταλήψεων ως ένα ευρωπαϊκό /διεθνές πολιτικό κίνημα. Θέλουμε να αναπτύξουμε διασυνδέσεις και αλληλεγγύη μεταξύ των καταλήψεων και των αυτόνομων χωρων. Θέλουμε να συνεχίσουμε να συνδέουμε αυτούς τους χωρους με νέους ανθρώπους και νέους αγώνες, και να στηρίζουμε τη δημιουργία αυτόνομων χώρων σε μέρη που δεν υπάρχει παράδοση σε τέτοιας μορφής δράσεις. Θέλουμε να χτίσουμε, βήμα-βήμα, τη δυνατότητά μας να υπερνικάμε το κύμα της καταστολής που αντιμετωπίζουμε.

Καλούμε για αποκεντρωμένες και αυτόνομες ενέργειες κάθε μορφής, ανάλογα με το ποιες ενέργειες αισθανόνται οι άνθρωποι ως πιο κατάλληλες για το εκάστοτε το τοπικό πλαίσιό. Θα βρείτε παρακάτω το πολιτικό περιεχόμενο που επιθυμούμε να δώσουμε σε αυτές τις δύο ημέρες.

Είμαστε παντού

Για αιώνες, οι άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει τις καταλήψεις και τους αυτόνομους χώρους, είτε στις πόλεις είτε στην επαρχία, για να πάρουν τον έλεγχο των ζωών τους. Είναι ένα εργαλείο, μια τακτική, μια πρακτική, και ένας τρόπος για τους ανθρώπους να ενδυναμώσουν τους αγώνες τους. Για δεκαετίες, τα κινήματα των καταλήψεων σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέρα, έχουν πολεμήσει την καπιταλιστική ανάπτυξη, συμβάλλοντας στις τοπικές προσπάθειες ενάντια στην καταστροφή • παρέχοντας εναλλακτικές στο πολιτισμό της κερδοφορίας και του καταναλωτισμού• λειτουργώντας κοινωνικά κέντρα και συμμετοχικές δραστηριότητες έξω απο τα πλαίσια της επικρατούσας οικονομίας. Προβάλλοντας τις δυνατότητες της αυτοοργανωσης χωρις ιεραρχία • δημιουργώντας διεθνή δίκτυα ανταλλαγής και αλληλεγγύης. Αυτά τα δίκτυα έχουν αλλάξει πολλές ζωές, "σπάζοντας" τον κοινωνικό έλεγχο και παρέχοντας ελεύθερους χωρους όπου οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν έξω απο την κανονικότητα.

Μεταξύ άλλων, αυτα τα μέρη παρέχουν τις βάσεις για συναντήσεις και προτζεκτ, για τη δημιουργία και τη διανομή ανατρεπτικής κουλτούρας, για τη αντιεμπορευματική βάση ανταλλαγής αγαθών, πόρων και γνώσης, για πειραματισμό με νέους τρόπους ζωής, για συλλογικές συζητήσεις, για ανακύκλωση και κατασκευές, για γεωργικές δραστηριότητες, για την παραγωγή ανεξάρτητων media.

Είτε μιλάμε για καταλήψεις σε αστικό περιβάλλον είτε για αγορασμένο έδαφος, υπό αμφισβήτηση ή επανιδιοποιημένου αγροτικού εδάφους, είτε για εργοστάσια που έχουν αποκατασταθεί ή για κτίρια που έχουν χτιστεί απο την αρχη, αυτοί οι χώροι είναι καταφύγια για επαναστάτες και παράνομους, για φτωχούς και άστεγους ανθρώπους, για ριζοσπαστικούς ακτιβιστές, για παράνομους μετανάστες. Τα κοινωνικά κέντρα είναι κρίσιμα ως τμήμα ενός κινήματος για την κοινωνική αλλαγή.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, προωθούνται κατασταλτικά πλάνα απο τις κυβερνήσεις

Επιτίθενται σε αυτόνομους χώρους με ιστορία, όπως το Ungdomshuset στην Κοπεγχάγη, το Koepi και τη Rigaer Strasse στο Βερολίνο, το EKH στη Βιέννη και Les Tanneries στο Ντιζόν, κατηλειμένα κοινωνικά κέντρα στο Λονδίνο και το Άμστερνταμ, την Υφανέτ σε Θεσσαλονίκη, κ.λ.π.... Στη Γαλλία, οι καταλήψεις έχουν αποκτήσει προτεραιότητα στο στόχαστρο της αστυνομίας μετά από το κίνημα ενάντια στο CPE και το κύμα των δράσεων και των ταραχών που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της περιόδου των προεδρικών εκλογών. Στη Γερμανία, πολλοί αυτόνομοι χώροι έχουν ελεγχθεί και δεχτεί επίθεση πριν από τη σύνοδο κορυφής G8. Στη Γενεύη και τη Βαρκελώνη, δύο μεγάλα και παλαιά "φρούρια" στο κίνημα των καταλήψεων, οι αρχές έχουν αποφασίσει να προσπαθήσουν να καταστείλουν το κίνημα. Ενώ είναι ακόμα δυνατό να καταληφθούν τα άδεια κτήρια σε μερικές χώρες, έχει ήδη καταστεί παράνομο σε μερικές άλλες. Στην επαρχία, η πρόσβαση στη γη γίνεται δυσκολότερη και οι κοινότητες αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερα προβλήματα εξαιτίας της νομοθεσίας για την υγιεινή, την ασφάλεια και την αναπαλαίωση κτιρίων από την κυρίαρχη τάξη και τους τουρίστες. Σε όλη την Ευρώπη, οι ανεξάρτητες κουλτούρες απειλούνται.

Αρκετούς μήνες πριν είδαμε τις μάχες στις οδούς της Κοπεγχάγης και δράσεις παντού στην Ευρώπη σε μια έκρηξη οργής στην καταστολή που υπέστη το κοινωνικό κέντρο Ungdomshuset. Από τότε, και με μερικές άλλες σημαντικές περιπτώσεις αντίστασης κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, έχουμε κατορθώσει να ανανεώσουμε την έννοια της διεθνούς αλληλεγγύης.

Παρακινούμαστε από τα ίδια πάθη, αισθανόμαστε την ίδια αποφασιστικότητα, αντιμετωπίζουμε έναν κοινό εχθρό στην καταστολή, και είμαστε ενωμένοι πέρα από σύνορα, από την επιθυμία μας να χτίσουμε ένα κόσμο ισότητας και αυτοκαθορισμού. Σαν ανευθυγραμμιστα και ακυβέρνητα νησιά ανεξέλεγκτης ελευθερίας θέλουμε να συνεχίσουμε να ενεργούμε αλληλέγγυα, και να ενισχύουμε τις διεθνείς συνδέσεις μας, όσα χιλιόμετρα και να μας χωρίζουν.

ΘΕΜΑΤΑ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Επίσης θα θέλαμε αυτές οι μέρες των δράσεων να ωθήσουν και να εμπνεύσουν συζητήσεις, να αναδείξουν ποικιλία δυνατοτήτων & στρατηγικών, να είναι μια ευκαιρία όπου θα μπορούμε να μοιραστούμε δεξιότητες. Αυτα είναι μερικά από τα ζητήματα που θα επιθυμούσαμε να συζητήσουμε:

* τι αναμένουμε από και καταλαβαίνουμε από τους αυτόνομους χωρους; Ποιος είναι ο ρόλος τους στην αναζήτηση της ριζοσπαστικής κοινωνικής αλλαγής; Πού βρίσκονται στην κλίμακα μεταξύ του "εναλλακτικού" και της "αντιπαράθεσης";

* να μοιραστούμε πληροφορίες για το φάσμα των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται στους αυτόνομους χωρους μαζί με ιδέες για το πώς να λειτουργήσουν, να αμφισβητήσουμε την παραγωγή των αγαθών και των υπηρεσιών και να ενθαρρύνουμε την ανταλλαγή γνώσης ιδιαίτερα μεταξύ πόλης και επαρχίας.

* να μοιραστούμε εμπειρίες, να εμπνεύσουμε ο ένας τον άλλον, να δούμε πώς άλλοι ζουν σε κολεκτίβες και τις δραστηριότητές τους, να γνωρίσουμε εναλλακτικά οικονομικά συστήματα βασισμένα στην ανταλλαγή...

* να μοιραστούμε τους διάφορους τρόπους κατάληψης χώρων σε όλη την Ευρώπη: παράνομες καταλήψεις, DIY κατασκευές, τα βαγόνια , (κολεκτιβιστικη οικονομια; ), τις ελεύθερες συμβάσεις (δίχως ιδιοκτήτη)

* να μοιραστούμε τους πρακτικούς πόρους και το αίσθημα της αλληλεγγύης μεταξύ:
--διαφορετικών συμμετέχοντων σε αυτόνομους χωρους (είτε υπάρχοντων, είτε εν δυνάμει): συνεταιρισμών, ανθρώπων "χωρίς χαρτιά", ακτιβιστών, ταξιδιωτών, μετανάστων, περιπλανώμενων σε πόλεις και χωρια, μικρών αγροκτημάτων
--διαφορετικών τρόπων αξιοποίησης των αυτόνομων χωρων: δραστηριότητες για την κοινότητα, περιοχών συνάντησης για τις ομάδες, ζωτικών χώρων.

* να επιτρέψουμε τη διαμόρφωση κοινών στρατηγικών όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την κρατική καταστολή ή την έξωση.

Ποιοι είμαστε;
Πως μπορούμε να συνεργαστούμε στη βάση αυτού του προτζεκτ,
και πως θα κάνουμε να συμβεί;

Προς το παρόν, είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που ασχολείται με διάφορους αυτόνομους χωρους στην Ευρώπη, και η οποία αποφάσισε να αρχίσει μια συζήτηση γύρω απο αυτό το κάλεσμα. Θα συναντήσουμε διάφορες κολεκτίβες στους ερχόμενους μήνες και θα δούμε πώς αισθάνονται οι άνθρωποι για αυτήν την πρόταση για ημέρες δράσης στην Ευρώπη , και πώς θέλουν να συμμετάσχουν. Η επιτυχία της εξαρτάται πολύ από την ικανότητά μας να δημιουργήσουμε μια μεγαλύτερη διεθνή ομάδα εργασίας. Αυτό θα σήμαινε ότι καθένας που θέλησε να συμμετάσχει θα προσπαθήσει να αρχίσει η συζήτηση αυτής της ιδέας σε διάφορους χωρους, διανέμοντας και δημιουργώντας σχετικό προπαγανδιστικό υλικό και παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει κοντά τους εκείνες τις μέρες. Θα επιθυμούσαμε επίσης να οργανώσουμε μια φυσική συνεδρίαση σχετικά με ολα αυτα τους επερχόμενους μήνες. Επικοινωνήστε!

ΥΛΙΚΟ

Εδώ είναι το κάλεσμα σε flyer Α4. Παρακαλώ "κατεβάστε το σχετικό PDF, εκτυπώστε το και μοιράστε το σε καταλήψεις και αυτόνομους χώρους στην περιοχή σας.

flyer
[]

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
πληροφορίες : http://april2008.squat.net
επαφή : april2008@squat.net

ΠΡΕΟΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ

Η επιτυχία αυτού του καλέσματος εξαρτάται από την ικανότητά μας να δημιουργήσουμε μια μεγαλύτερη διεθνή ομάδα εργασίας. Ολόκληρη η εκδήλωση θα γίνει χωρίς οποιαδήποτε "κεντρική επιτροπή", και θα αποτελείται από διάφορες αυτόνομες αποκεντρωμένες δράσεις. Ακόμα, σκεφτόμαστε ότι είναι σημαντικό να διοργανωθεί μια φυσική συνάντηση, προκειμένου να ανταλλαχθούν ιδέες και στρατηγικές, να συζητηθεί το περιεχόμενο του καλέσματος, να δούμε πως θα δημιουργήσουμε κοινά εργαλεία πληροφόρησης γύρω από εκείνο το πρόγραμμα, πώς να συνδέσουμε και να βοηθήσουμε τις διάφορες τοπικές πρωτοβουλίες.

Κατά συνέπεια, καλούμε μια διεθνή συνάντηση των προετοιμασιών & του συντονισμού στις 24 & στις 25 Νοεμβρίου το 2007, στον αυτόνομο χωρο "Les Tanneries", στο Ντιζόν, στη Γαλλία. Είναι ένα κατελειμενο κοινωνικό κέντρο σε ένα μεταβιομηχανικό περιβάλλον, που έχει καταληφθεί από το 1998. Με χρόνια αγώνων ενάντια στο συμβούλιο πόλης υπό την κυριότητα του οποίου ειναι τα κτήρια, η κατάληψη έχει φθάσει σε έναν ορισμένο βαθμό σταθερότητας. Στεγάζει ένα συλλογικό σπίτι, ένα χωρο για συναυλίες, ένα εργαστήρι hacking, ένα ελεύθερο κατάστημα, infoshop, ένα συλλογικό κήπο, μια βιβλιοθήκη...

Ελπίζουμε ότι πολλοί από σας θα είναι σε θέση να έρθουν. Παρακαλούμε ειδοποιήστε μας εκ των προτέρων εάν προγραμματίζετε να έρθετε, έτσι ώστε να έχουμε μια ιδέα του αριθμού ανθρώπων που θα πρέπει να φιλοξενήσουμε και να παρέχουμε φαγητό. Είστε ευπρόσδεκτοι να περάσετε την παρούσα πρόσκληση στις καταλήψεις και τους αυτόνομους χωρους που γνωρίζετε.

Παρακαλούμε ελατέ σε επαφή, γράφοντας στο april2008 at squat τελεία net.

Κάθε βοήθεια για μετάφραση σε οποιαδήποτε γλώσσες ευπρόσδεκτη